Universele preventie is er voor ‘het algemeen publiek’: het is gericht op groepen jongeren, het grijpt niet in op individuele risico’s op problematisch gebruik of een gedragsverslaving. Vrijwel elke ggz- of verslavingszorginstelling biedt informatie en consultatie, adviesgesprekken, (online) informatieavonden voor ouders, en spreekuren. Voor professionals worden vaak trainingen georganiseerd.
Preventie in onderwijs: Helder op school
Voor leerlingen zijn er interventies die passen bij de leeftijd. Ze zijn onderdeel van het programma ‘Helder op school’. Dat is psycho-educatie over roken, alcohol, drugs en gamen voor de basisschool, middelbare school en het mbo. Met Helder op school kunnen scholen structureel werken aan de gezondheid van haar leerlingen.
Bekijk het aanbod van universele preventie bij de zorginstelling in jouw regio.
Programma’s voor selectieve preventie moeten voorkomen dat jongeren met een verhoogd risico op verslaving daadwerkelijk een verslaving krijgen. Hoe kun je alcoholproblematiek herkennen? Bekijk de signalen van het Samenwerkingsverband Vroegsignalering Alcoholgebruik.
Voorlichting over alcohol en uitgaansdrugs
Unity is peer-educatie: voorlichting voor en door jongeren, op (dance-)evenementen. De peer-educators geven voorlichting over de effecten en risico’s van alcohol en partydrugs aan jongeren die de intentie hebben op korte termijn te gaan gebruiken. De voorlichters worden getraind door zorginstellingen. Ze zijn benaderbaar en verwijzen jongeren door naar de juiste instanties.
Unity is een samenwerking tussen Brijder, Indigo Preventie, IrisZorg, Jellinek en Novadic-Kentron.
Training ‘Signaleren en begeleiden’
‘Signaleren en begeleiden’ is een praktische training voor professionals die werken met jongeren die risicovol middelen gebruiken. Je vergroot je kennis en je vaardigheden in het signaleren van alcohol-, tabak- en middelengebruik, risicovol gamen en gokken. Er wordt specifiek ingegaan op vroegsignalering, motiverende gesprekstechnieken en doorverwijzen.
Verschillende zorginstellingen bieden deze training aan. Kijk bij de zorginstelling in jouw regio.
Moti4
Moti4 bestaat uit maximaal vier individuele bijeenkomsten van één uur, waarin de jongere (14-24 jaar) samen met een preventiewerker zijn alcoholgebruik kritisch onderzoekt. Het programma is gericht op bewustwording, kennis en inzicht, en het versterken van de weerbaarheid door motiverende gespreksvoering. De jongere bepaalt zelf hoe en waaraan hij of zij wil werken: dat kan alcoholproblematiek zijn, maar ook bijvoorbeeld overmatig gamen.
KOPP/KOV
Kinderen van ouders met psychische problemen (KOPP) en kinderen van ouders met een verslaving (KOV) hebben zelf ook een groter risico op psychische problemen of een verslaving. Dit geldt ook voor jongvolwassenen. In Nederland hebben jaarlijks zo’n 405.000 ouders een psychische stoornis en/of verslaving. Zij hebben samen 577.000 kinderen.
KOPP/KOV-interventies voor jongeren zijn vaak groepsinterventies. Interventies die op verschillende plekken worden aangeboden zijn onder andere Piep zei de muis, de Doe-praat-groep, de Pubergroep en Kopstoring. Deze interventies zijn gebaseerd op de KOPP-KOV-Richtlijn. Het actuele aanbod vind je bij de zorginstelling in jouw regio.
Meer informatie over KOPP/KOV (Trimbos-instituut).
Kindcheck: vijf vragen over opvoeding en kinderen
Professionals die werken met KOPP/KOV-kinderen dienen een risico-inschatting te maken voor het kind. Dat kan met de Kindcheck, onderdeel van de Wet Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling. De Kindcheck bevat vijf vragen over de opvoeding en kinderen die gesteld worden tijdens de intake. Bekijk de Kindcheck (pdf) en gerelateerde documenten.
Geïndiceerde preventie is gericht op gedragsverandering: proberen te voorkomen dat beginnende problemen bij jongeren verergeren tot een verslaving.
Motiverende gespreksvoering
Zulke interventies zijn vaak een vorm van motiverende gespreksvoering. Jongeren die motiverende gespreksvoering hebben gevolgd gebruikten tot zes maanden na de interventie minder alcohol en drugs (Jensen et al., 2011).
Moti-4 is een vorm van motiverende gespreksvoering voor jongeren tussen de 14 en 24 jaar die beginnend problematisch middelen gebruiken, gamen of gokken. Soms zijn ze al verslaafd. Jongeren kunnen zelf starten op het gratis online platform, of door een preventiewerker worden begeleid.
Help, mijn kind kan niet zonder (psycho-educatie)
De interventie ‘Help, mijn kind kan niet zonder’ is een vorm van psycho-educatie voor ouders en opvoeders van kinderen (12-23 jaar) die problematisch alcohol drinken, drugs gebruiken, gamen of gokken. In de groepsbijeenkomsten kunnen ze ervaringen uitwisselen, grenzen leren stellen en meer inzicht krijgen in de redenen en gevolgen van verslaving.
CRAFT
De ‘Community Reinforcement and Family Training’ (CRAFT) is voor naasten van een jongere (18+) met problematisch middelengebruik. De CRAFT geeft handvatten om de jongere te motiveren zich aan te melden, en helpt de naaste om zijn of haar dagelijks leven wat prettiger te maken.
Deze geïndiceerde interventies worden door verschillende zorginstellingen aangeboden.
Bekijk het actuele aanbod bij de zorginstelling in jouw regio.
